Κόλαση δίχως τέλος στη Συρία και ένταση μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας.

Του Πάνου Πέτρου
Πηγή: rproject.gr

Από το κακό στο χειρότερο εξελίσσεται η κατάσταση στη Συρία, με φόντο την κατάρρευση του σχεδίου Κέρι-Λαβρόφ πιο γρήγορα και από ό,τι θα περίμενε και ο πιο σκεπτικιστής απέναντι στη βιωσιμότητά του…

Οι εκε­χει­ρί­ες είναι θνη­σι­γε­νείς για μια σειρά λό­γους. Ο Άσαντ βρί­σκε­ται στην επί­θε­ση, αντι­λαμ­βά­νε­ται την ευ­νοϊ­κή συ­γκυ­ρία (οι πε­ρισ­σό­τε­ροι «χο­ρη­γοί» της αντι­πο­λί­τευ­σης έχουν απο­στα­σιο­ποι­η­θεί, π.χ. οι Σα­ούντ έχουν επι­κε­ντρω­θεί στην ισο­πέ­δω­ση της Υε­μέ­νης, ενώ η Τουρ­κία δίνει πλέον προ­τε­ραιό­τη­τα στην «κουρ­δι­κή απει­λή»), και επι­χει­ρεί να αξιο­ποι­ή­σει την αδυ­να­μία των αντι­πά­λων του με –δια­κη­ρυγ­μέ­νο δη­μό­σια– στόχο «να ανα­κα­τα­λά­βου­με όλα τα εδάφη της Συ­ρί­ας». Δεν βρι­σκό­μα­στε στο 2012 ή το 2013, όταν το κα­θε­στώς ήταν ετοι­μόρ­ρο­πο. Πλέον, οι ασα­ντι­κές δυ­νά­μεις δεί­χνουν να αντι­λαμ­βά­νο­νται τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις και τις εκε­χει­ρί­ες πε­ρισ­σό­τε­ρο ως «ενο­χλη­τι­κή κα­θυ­στέ­ρη­ση»…

Ταυ­τό­χρο­να, στις γραμ­μές των αντι­κα­θε­στω­τι­κών υπάρ­χει η αυ­ξα­νό­με­νη ηγε­μο­νία της Αλ Νούσ­ρα, η οποία με την απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τά της στην άμυνα του Χα­λε­πί­ου έχει ανα­δει­χθεί σε στρα­τιω­τι­κή ηγε­σία και κε­φα­λαιο­ποιεί τον ρόλο της και πο­λι­τι­κά. Οι εκε­χει­ρί­ες δεν αφο­ρούν την Αλ Νούσ­ρα, ενώ «ο δια­χω­ρι­σμός των αντι­κα­θε­στω­τι­κών από τους μα­χη­τές της», που απαι­τεί ο Κέρι, δεν γί­νε­ται πλέον δε­κτός από πολ­λές ένο­πλες ομά­δες (που ιε­ραρ­χούν την έμπρα­κτη βο­ή­θεια των τζι­χα­ντι­στών ψη­λό­τε­ρα από τη ρη­το­ρι­κή στή­ρι­ξη ή τις υπο­σχέ­σεις των ΗΠΑ). Η ενί­σχυ­ση του ρόλου της σκλη­ρο­πυ­ρη­νι­κής τζι­χα­ντι­στι­κής ορ­γά­νω­σης απο­μα­κρύ­νει επί­σης τις πι­θα­νό­τη­τες ει­ρή­νης (η Αλ Νούσ­ρα «θρέ­φε­ται» από τη συ­νέ­χι­ση του πο­λέ­μου και εφαρ­μό­ζει τις πιο άγριες πρα­κτι­κές απέ­να­ντι σε όποιον θε­ω­ρεί «αντί­πα­λο»).

Επί­σης, ακόμα και όταν υπάρ­χει «εκε­χει­ρία», διε­ξά­γε­ται ένας πό­λε­μος που δεν στα­μα­τά ποτέ: Η εκ­στρα­τεία της διε­θνούς συμ­μα­χί­ας υπό τις ΗΠΑ κατά του Ισλα­μι­κού Κρά­τους. Τα θύ­μα­τα αυτών των βομ­βαρ­δι­σμών δεν γί­νο­νται εί­δη­ση στα δυ­τι­κά ΜΜΕ με την ίδια ευ­κο­λία που γί­νο­νται τα θύ­μα­τα των ρω­σι­κών βομ­βαρ­δι­σμών. Ακόμα χει­ρό­τε­ρα, αυτός ο πό­λε­μος έχει γίνει πλα­τιά αντι­λη­πτός ως «καλός» ή έστω «ανε­κτός», ακόμα κι αν η πρα­κτι­κή του θυ­μί­ζει συχνά τη ρήση Αμε­ρι­κά­νου στρα­τη­γού στο Βιετ­νάμ: «έπρε­πε να ισο­πε­δώ­σου­με την πόλη για να τη σώ­σου­με».

Αντί­στοι­χες πρα­κτι­κές εφαρ­μό­ζει ο ρω­σι­κός στρα­τός, με την «τε­χνο­γνω­σία» της ισο­πέ­δω­σης του Γκρόζ­νι επί πο­λέ­μου στην Τσε­τσε­νία και τη στή­ρι­ξή του στην υλο­ποί­η­ση του βα­σι­κού συν­θή­μα­τος των οπα­δών του Μπάαθ: «Άσαντ ή θα καεί η Συρία!».

Η ρω­σι­κή επέμ­βα­ση στο πλευ­ρό του Άσαντ είναι ζω­τι­κής ση­μα­σί­ας για τα συμ­φέ­ρο­ντα της Μό­σχας και μια επί­δει­ξη δύ­να­μης, στρα­τιω­τι­κά και πο­λι­τι­κά. Το ότι έχει τη δυ­να­τό­τη­τα να ρη­μά­ζει για μήνες το Χα­λέ­πι, αγνο­ώ­ντας τις εκ­κλή­σεις (ή και απει­λές) των δυ­τι­κών δυ­νά­με­ων, είναι μια «ει­κό­να» των νέων συ­σχε­τι­σμών, που θα ήταν αδια­νό­η­τοι πριν με­ρι­κά χρό­νια: Μόνο οι ΗΠΑ είχαν το «προ­νό­μιο» να δρουν με τέ­τοιους όρους στο πα­ρελ­θόν. Και το «πα­ρά­θυ­ρο» 3 μηνών, καθώς η θη­τεία Ομπά­μα φτά­νει στο τέλος της και η νέα ηγε­σία θα ανα­λά­βει τον Γε­νά­ρη, προ­σφέ­ρε­ται για να συ­νε­χί­σει ο Πού­τιν να στέλ­νει «το μή­νυ­μα» σε εχθρούς και φί­λους.

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, φέ­ρουν την άμεση ευ­θύ­νη για την κα­τάρ­ρευ­ση της εκε­χει­ρί­ας αυτή τη φορά: Δεν είχαν πε­ρά­σει λίγες μέρες από τη συμ­φω­νία, όταν η αμε­ρι­κα­νι­κή πο­λε­μι­κή αε­ρο­πο­ρία χτύ­πη­σε μο­νά­δες του συ­ρια­κού στρα­τού.

Ήταν η πρώτη φορά που ο αμε­ρι­κα­νι­κός στρα­τός έπλη­ξε δυ­νά­μεις του Άσαντ μετά από 5 χρό­νια πο­λέ­μου, έγινε σε πε­ριο­χή που αυτές επι­τί­θο­νταν στο Ισλα­μι­κό Κρά­τος (και δεν πο­λιορ­κού­σαν π.χ. άμαχο πλη­θυ­σμό ή άλ­λους αντι­κα­θε­στω­τι­κούς, κάτι που θα μπο­ρού­σε να «που­λη­θεί» πιο εύ­κο­λα στην κοινή γνώμη), και ήρθε στην πιο απί­θα­νη συ­γκυ­ρία, λίγο αφό­του οι Κέ­ρι-Λα­βρόφ είχαν κα­τα­λή­ξει σε μια φι­λό­δο­ξη συμ­φω­νία. Φαι­νο­με­νι­κά δεί­χνει όντως «λάθος». Αλλά κα­νείς δεν μπο­ρεί να κα­τα­πιεί –απο­λύ­τως δι­καιο­λο­γη­μέ­να– αυτή την εξή­γη­ση. Πολύ πιο βά­σι­μη είναι η εκτί­μη­ση ότι το χτύ­πη­μα ήταν μια «προ­βο­κά­τσια» ακρι­βώς για να τορ­πι­λι­στεί η συμ­φω­νία. Αυτή υπο­τί­θε­ται ότι, αν περ­πα­τού­σε για αρ­κε­τό διά­στη­μα, θα άνοι­γε το δρόμο σε μια πιο διευ­ρυ­μέ­νη αμε­ρι­κα­νο­ρω­σι­κή συ­νερ­γα­σία. Είναι γνω­στό ότι σε δυ­νά­μεις μέσα στη CIA και μέσα στο Πε­ντά­γω­νο, αυτή η προ­ο­πτι­κή δεν άρεσε κα­θό­λου.
Όπως ανα­φέ­ρει σε άρθρο του στην «Κα­θη­με­ρι­νή» ο Πέ­τρος Πα­πα­κων­στα­ντί­νου, η καλά ενη­με­ρω­μέ­νη για θέ­μα­τα άμυ­νας και ασφά­λειας ισ­ραη­λι­νή ιστο­σε­λί­δα Debka έγρα­ψε πως διε­ξά­γε­ται μυ­στι­κή έρευ­να από τον Ομπά­μα για να ανα­κα­λύ­ψει ποιος διέ­τα­ξε την επί­θε­ση. Και προ­φα­νώς μια τέ­τοια ενέρ­γεια (που στρέ­φε­ται ενά­ντια στην επί­ση­μη κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή) δεν μπο­ρεί να ήταν ατο­μι­κή από­φα­ση με­μο­νω­μέ­νου αξιω­μα­τού­χου.

Όπως και να έχει, το κλίμα έχει ανα­τρα­πεί πλέον. Από τους όρ­κους πί­στης στη «δια­δι­κα­σία της Γε­νεύ­ης» και την «πο­λι­τι­κή λύση» και τα με­γά­λα λόγια για «συ­νερ­γα­σία κατά της τρο­μο­κρα­τί­ας», έχου­με κα­ταγ­γε­λί­ες για «εγκλή­μα­τα πο­λέ­μου» και επι­στρο­φή στη συ­ζή­τη­ση για «επι­βο­λή ζώνης απα­γό­ρευ­σης πτή­σε­ων» (μια συ­ζή­τη­ση που είχε εκλεί­ψει αφό­του άρ­χι­σε η ρω­σι­κή επέμ­βα­ση). Σύμ­φω­να με διά­φο­ρα ρε­πορ­τάζ, εμ­φα­νί­ζο­νται ει­ση­γή­σεις από το Πε­ντά­γω­νο για χτυ­πή­μα­τα κατά στρα­τιω­τι­κών βά­σε­ων του Άσαντ.

Μέχρι πρό­τι­νος, η ρω­σι­κή επέμ­βα­ση πό­ντα­ρε στην εκτί­μη­ση ότι «κα­νείς δεν θα πάρει την από­φα­ση να χτυ­πή­σει ρω­σι­κά αε­ρο­πλά­να» και ταυ­τό­χρο­να «δο­κί­μα­ζε» τις δια­θέ­σεις και τα όρια των αντα­γω­νι­στών. Δεν είναι κα­θό­λου απί­θα­νο να υπάρ­ξει αμε­ρι­κα­νι­κή προ­θυ­μία για απά­ντη­ση: Πλήγ­μα­τα κατά βά­σε­ων του Άσαντ, εκτι­μώ­ντας ότι «δεν θα τολ­μή­σει η Ρωσία να απα­ντή­σει στρα­τιω­τι­κά σε να­τοϊ­κές δυ­νά­μεις» και βά­ζο­ντας στον Πού­τιν την αντί­στοι­χη «δο­κι­μα­σία».

Το επί­δι­κο δεν είναι πια ο Άσαντ και η Συρία, αλλά αυτό που ο Λα­βρόφ πε­ριέ­γρα­ψε ως «επι­θε­τι­κή ρω­σο­φο­βία στην καρ­διά της αμε­ρι­κα­νι­κής πο­λι­τι­κής», δη­λα­δή την εντει­νό­με­νη ανη­συ­χία κα­θε­στω­τι­κών κύ­κλων στις ΗΠΑ για την άνοδο της Ρω­σί­ας.

Στις ίδιες δη­λώ­σεις, σχο­λιά­ζο­ντας μια πι­θα­νή αμε­ρι­κα­νι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα, ο Λα­βρόφ είχε μάλ­λον δίκιο να εκτι­μά κα­θη­συ­χα­στι­κά ότι «ο Ομπά­μα δεν θα ήταν ποτέ σύμ­φω­νος με ένα τέ­τοιο σε­νά­ριο». Μόνο που η εποχή Ομπά­μα φτά­νει στο τέλος της.

Η πο­λι­τι­κή Ομπά­μα δεν ήταν προ­φα­νώς κα­θό­λου «ει­ρη­νι­κή», αλλά επε­δί­ω­κε να δια­χει­ρι­στεί με σύ­νε­ση την κάμψη της αμε­ρι­κα­νι­κής ισχύ­ος (γι’ αυτό πήρε το «χρί­σμα» της άρ­χου­σας τάξης το 2008). Αλλά πλέον πυ­κνώ­νουν οι κραυ­γές ενα­ντί­ον του για «δει­λία». Αυτό αντα­να­κλά ανα­ζη­τή­σεις στην πο­λι­τι­κο­στρα­τιω­τι­κή ηγε­σία του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού: Πού στα­μα­τά η «προ­σαρ­μο­γή στους νέους συ­σχε­τι­σμούς» και ξε­κι­νά η «απα­ρά­δε­κτη υπο­χώ­ρη­ση»;

Σε αυτό το υπό­βα­θρο διεκ­δι­κεί την προ­ε­δρία η Χί­λα­ρι. Η «γε­ρα­κί­να» που στή­ρι­ξε τον πό­λε­μο στο Ιράκ, που πρω­το­στά­τη­σε στην πο­λε­μι­κή εξόρ­μη­ση στη Λιβύη, που δια­φώ­νη­σε με την άρ­νη­ση του Ομπά­μα να εμπλα­κεί απο­φα­σι­στι­κά στον πό­λε­μο στη Συρία, που χτί­ζει την προ­ε­κλο­γι­κή της εκ­στρα­τεία γύρω από την ανοι­χτή στή­ρι­ξη κο­ρυ­φαί­ων νε­ο­συ­ντη­ρη­τι­κών και στε­λε­χών των ενό­πλων δυ­νά­με­ων…

(δη­μο­σιεύ­τη­κε στο φύλλο Νο 369 της «Ερ­γα­τι­κής Αρι­στε­ράς», 12 Οκτώ­βρη 2016)